Vleermuizen

Zie je ’s nachts iets voorbijflitsen, dan is de kans groot dat het een vleermuis is. Een bijzonder weetje is dat vleermuizen de enige zoogdieren zijn die kunnen vliegen. In Nederland komen achttien verschillende soorten vleermuizen voor.

Foto: Wiegert Steen

Hoe zien ze eruit?

Iedere soort heeft weer andere kenmerken. De gewone dwergvleermuis, de Pipistrellus pipistrellus, is de meest voorkomende soort in Nederland. Hij weegt slechts tussen de 3,5 en 8 gram en heeft een spanwijdte van 15 centimeter. Andere vleermuizen die veel voorkomen in huizen zijn de laatvlieger, de gewone grootoorvleermuis en de meervleermuis.

De wetenschappelijke naam voor vleermuizen is ‘chiroptera’ oftewel: handvleugelig. Dit is omdat de voorpoten van vleermuizen zijn gevormd als vleugels. De vorm van de voorpoot is nog steeds te zien in de vleugels. De lange vingers van de voorpoten spreiden de huid tijdens het vliegen. Andere kenmerken van vleermuizen zijn: compact lichaam, dunne vleugels, korte hals, brede kop en een bek vol kleine scherpe tandjes

Waar komt de vleermuis voor?

Vleermuizen komen in heel Nederland voor. Afhankelijk van de soort zijn ze vooral te vinden in gebouwen, bunkers, bossen of in de buurt van grote wateren.

Jagen

Vleermuizen gaan ‘s avonds en ‘s nachts op zoek naar eten. Ze zien slecht, daarom zijn hun oren onmisbaar. Een jagende vleermuis maakt gebruik van sonar. Ze zenden geluiden uit die kaatsen tegen allerlei voorwerpen én prooien. Uit de echo die terugkomt, leiden ze af waar een prooi is en passen razendsnel hun koers aan om hem te kunnen vangen. De sonar van de meeste vleermuizen is niet hoorbaar voor mensen. De hoge geluiden die ze maken liggen ver boven onze gehoorgrens. Batdetectors kunnen de geluiden opvangen en omzetten in geluiden die we wel kunnen horen. Elke vleermuissoort maakt zijn eigen geluid.

Wat eet een vleermuis?

Vleermuizen zijn echte insecteneters die hun prooien met hun scherpe tandjes oppeuzelen. Vleermuizen eten honderden tot duizenden muggen waardoor je lekker in de tuin kunt zitten op een zomerse avond. Dwergvleermuizen eten o.a. graag steekmuggen en laatvliegers eten graag dikke vliegende meikevers. Grootoorvleermuizen eten bijvoorbeeld veel nachtvlinders, maar ook kevers en spinnen. En ze eten veel. Om te overleven moet een vleermuis een kwart tot een derde van zijn lichaamsgewicht aan insecten eten. Al snel driehonderd stuks per nacht, sommige soorten eten nog veel meer.

Voortplanting

Vleermuizen in Nederland paren in de herfst, vlak voordat ze in winterslaap gaan. In dit jaargetij hoor je mannetjes roepen tijdens hun baltsvlucht. Na de paring bewaren de vrouwtjes het sperma in zich tot het voorjaar. Pas als het vrouwtje voldoende is aangesterkt na de winterslaap vindt de eisprong plaats en raakt ze bevrucht. Bij de watervleermuis en de franjestaart vindt de paring soms midden in de winter plaats, als onderbreking van de winterslaap. Het mannetje ontwaakt en maakt zich gereed voor paring, waardoor hij een slapende dame lastigvalt. Zodra zij wakker is, vindt de paring plaats.

Winterslaap

In de winter houden vleermuizen een winterslaap. Ze gaan dan in een soort spaarstand. Een vleermuis zoekt een schuilplek waar het in de winter tussen de 5 en 10 graden Celsius blijft. Tijdens de winterslaap hangen vleermuizen op hun kop aan hun achterpoten. Ze zetten hun achterpoten op slot, zodat het geen energie kost om zich vast te houden. De ene vleermuissoort houdt een langere winterslaap dan de ander. Als het in het voorjaar mooi weer begint te worden, komen de vleermuizen weer naar buiten om insecten te vangen.

Wat kunt u doen voor de vleermuis?

We kunnen proberen zo veel mogelijk woonhuizen geschikt te maken als vleermuisverblijfplaats, om vleermuizen in feite ‘uit te nodigen’ ervan gebruik te maken. Bij natuurvriendelijk isoleren zorgen we voor vervangende woonruimte voor de dieren

Veel groen in de wijk bevordert het leefmilieu van vleermuizen. In uw tuin kunt u het beste plant- en boomsoorten aanplanten, die inheems zijn. Deze hebben een veel rijkere ecologische waarde.

Bronnen:
Natuurmonumenten.nl
Brochure Vleermuizen in en om het huis (provincie Gelderland)

Benieuwd naar andere beschermde diersoorten?

Naar iets opzoek? Vul het hier in...

Zoeken